Ακούραστες εργάτριες....

Το ημερολόγιο γράφει 19 Δεκεμβρίου 2009 , η θερμοκρασία κοντά στους 10 βαθμούς και τα πρώτα άνθη του Colchicum doerfleri έκαναν την εμφάνισή τους στα χαμηλά του βουνού. Οι μέλισσες εκμεταλεύονται τις ηλιόλουστες μέρες του χειμώνα και δε χάνουν ευκαιρία να μαζέψουν λίγη γύρη από το μοναδικό ανθισμένο φυτό της εποχής.

ΑΡΚΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΒΕΡΜΙΟ ?

Το τελευταίο διάστημα γίνονται αρκετές αναφορές για την ύπαρξη αρκούδων στο Βέρμιο . Η αρκούδα για πολλά χρόνια είχε εξαφανιστεί από τις πλαγιές του Βερμίου. Η αύξηση των πλυθησμών της στη Πίνδο φαίνεται πως οδήγησε κάποιες από τα μέρη μας . Προσωπικά δεν έχω παρατηρήσει κάποια , έχω δει μόνο ίχνη από πατημασιές αρκούδας. Η καφέ αρκούδα αποτελεί αυστηρώς προστατευόμενο είδος , οι πλυθημοί της πανευρωπαικά έχουν αποδεκατιστεί και μόνο στα Βαλκανικά κράτη καταφέρνει και επιβιώνει σε ικανοποιητικούς αριθμούς . Αν αληθευει η ύπαρξη αρκούδας στο βουνό , θα πρέπει να λυφθούν κάποια μέτρα προστασίας των αρκούδων αλλά και των καλλιεργιών και κτηνοτροφικών μονάδων στις ορεινές περιοχές , ουτως ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα και από τις δύο πλευρές . Το δυστύχημα είναι ότι στη περιοχή υπάρχουν και πολλοί ασυνήδητοι κυνηγοί , οι οποιοι παραβλέπουν τους νόμους και χτυπούν ότι κινήται (πολλές φορές και αναμεταξύ τους) . Υπάρχει η φημολογιά πως κάποια αρκούδα χτυπήθηκε στη κράστα από κυνηγό φέτος το χειμώνα . Αν αληθεύει αυτό το γεγονός , δε μας τιμά σε καμία περίπτωση ! Το βέρμιο είναι εκτεταμένο βουνό με πλούσια βλάστηση και μπορεί να αποτελέσει βιότοπο για ένα μικρό αριθμό αρκούδων ..από τη στιγμή που το επιλέξουν , δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να απέμβουμε . Το βουνό ανήκει πρώτα σε αυτές και τα υπόλοιπα ζωντανά , και έπειτα σε εμάς τα δίποδα "ζώα" που μόνο αναστάτωση προκαλούμε!!

Fritillaria montana

Η Φριτιλαριες ανήκουν στο γένος των Liliaceae . Μοιάζουν πολύ με τις τουλίπες αλλά το άνθος τους κρέμεται προς τα κάτω . Στο Βέρμιο είναι σπάνια και συναντάμε μόνο ένα είδος , τη Fritillaria montana .

Οι όχθες της Αράπιτσας στη περοχή των Λευκαδίων ....

Το σημαντικότερο ρέμα που πηγάζει από το όρος Βέρμιο είναι η Αράπιτσα . Οι πηγές του βρίσκονται στον Αγ. Νικόλαο Νάουσας όπου έχει διαμορφωθεί και ένα πολύ όμορφο άλσος , γνωστό πανελληνίως . Στη συνέχεια διασχίζει τη πόλη της Νάουσας όπου και σχηματίζει όμορφους καταρράκτες , στο πρόσφατο παρελθόν αποτελούσαν κινητήρια δύναμη για τη λειτουργία των εργοστασίων παραγωγής νίματος . Τα νερά του καταλήγουν στη τάφρο 66 , αφού πρώτα περάσουν από τη σχολή του Αριστοτέλη και την αρχαία Μίεζα... Εκεί κοντά λοιπόν , στην αρχαία Μίεζα , οι όχθες του ποταμού παρουσιάζουν τη παρακάτω εικόνα...

Πραγματικά εικόνα ντροπής ... παντού πεταμένα σκουπίδια... τα εργοστάσια εμπορίας φρούτων προφανώς πετάνε τα αδιάθετα προιόντα τους στο ποτάμι...η περιοχή υποτίθετε πως βρίσκετε σε φάση αποκατάστασης....εδώ γελάμε...


Δυστυχώς η κατάσταση του ποταμού , λίγα μόλις μέτρα μακρυά από τη σχολή του Αριστοτέλη...είναι απαράδεκτη !!

Δεν τιμά κανέναν αυτή η είκόνα .... μπορεί να είναι σε σημείο όπου δεν είναι εμφανής από κάποιο δρόμο ή από κάποιο αξιοθέατο είναι όμως στη κοίτη του ποταμού , ο οποίος υδροδοτεί τη Νάουσα , το κάμπο , τα χωράφια κτλ. κτλ. και εμείς του δείχνουμε το σεβασμό μας στολίζοντάς τον με ολη τη βρωμιά της Ημαθίας...Μπράβο μας!!!

Saxifraga scardica

Η Saxifraga scrdica είναι ένα όμορφο φυτό που φυτρώνει στις σχισμές των βράχων κυρίως των υποαλπικών και αλπικών υψομέτρων . Το χρώμα των άνθεων είναι άσπρο και τα φύλλα που είναι σκληρά , χρώματος σκούρο πράσινο σχηματίζουν πυκνούς ρόδακες . Στο Βέρμιο το συναντάμε σε διάφορες βραχώδης τοποθεσίες των ψηλών κορυφών καθώς και σε χαράδρες με χαμηλότερο υψόμετρο .

Oι Λαδανιές

Στο Βέρμιο φυτρώνουν 2 είδη λαδανιών (Cistus) η Cistus creticus και η C. salvifolius .
Oι Λαδανιές είναι φυτά πολυετή θαμνώδη με μεγάλα άνθη . Αρωματικά φυτά και ρητινοφόρα . Η C. creticus είναι πιο κοινή από τη salvifolius , είναι πυκνός μικρός θάμνος με φύλλα ελλειπτικά , πυκνά και χνουδωτά . Τα άνθη είναι χρώματος ρωζ-πορφυρό με 5 σέπαλα και διάμετρο 4-6 εκ. Υπάρχει σε πολύ μεγάλους πληθυσμούς σε όλες τις πεδινές και ημιορεινές περιοχές του βουνού .


Η C. salvifolius είναι παρόμοιο φυτό με άνθη λευκά διαμέτρου 3-5 εκ. απαντάται σποραδικά στο Βέρμιο . Οι φωτογραφία είναι από τη Ι.Μ τιμίου Προδρόμου Γιαννακοχωρίου .

Iris reichenbachii

Η ίριδα αυτή είναι ένα πολύ όμορφο φυτό , που φυτρώνει κυρίως σε βραχώδης τοποθεσίες της ορεινής ζώνης . Τα άνθη έχουν χρώμα ανοιχτό κίτρινο και σπανιότερα μοβ . Την ίριδα αυτή τη συναντάμε σε αρκετά σημεία του βουνού , όπως το Σελιώτικο λάκκο , τη Γραμμένη και τη Κουμαριά .

Ramonda nathaliae

Η Ramonda nathaliae είναι ένα από τα χαρακτηριστικά φυτά του Βερμίου . Ανήκει στην οικογένεια των Gesneriacae . Είναι φυτό πολυετές ανθεκτικό στη ξηρασία και φυτρώνει στις σχισμές των βράχων από τα 200μ στη Κράστα μέχρι και τα 1000-1200μ. Τα φύλλα είναι τριχωτά , σχηματίζουν ροζέτες και έχουν σκούρο πράσσινο χρώμα , τα άνθη έχουν χρώμα απαλό μωβ . Ξεχωρίζει από τη R. serbica καθώς έχει μεγαλύτερα πιο ανοιχτόχρωμα άνθη τεσσάρων λοβών , ενώ η σερβική έχει 5 . Το είδος αυτό ανήκει σε μια παλιά οικογένεια φυτών , τις Γεσνεριίδες. Τα φυτά της οικογένειας αυτής αποτελούν κατάλοιπα της παγετωνικής περιόδου καθώς κατάφεραν να επιβιώσουν καταφεύγοντας σε φαράγγια και χαράδρες των βουνών . Η Ramonda nathaliae είναι σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα φυτά του Βερμίου και ευτυχώς μπορούμε ακόμα να το θαυμάζουμε σε αρκετά σημεία του βουνού , σχηματίζοντας μεγάλους και όμορφους πληθυσμούς πάνω στα βράχια . Ανθίζει τους μήνες Απρίλιο , Μάιο .

Οι Ανεμώνες

Οι Ανεμώνες είναι φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των Ranunculaceae . Όλα τα είδη του γένους έχουν κόνδυλο και φύλλα χωρισμένα παλαμοειδώς σε πολλά τμήματα . Τα φύλλα βγαίνουν στη κορυφή μακριού βλαστού . Κάτω από το άνθος υπάρχουν τρια μικρά φύλλα που σχηματίζουν σπόνδυλο . Χαρακτηριστικό των λουλουδιών είναι η πλήρης έλλειψη πετάλων που τα αντικαθιστούν τα σέπαλα του κάλυκα που είναι μεγάλα και έγχρωμα . Στο Βέρμιο απαντώνται τρία είδη ανεμώνης , η A. pavonina , η A. nemorosa και η A. blanda


Anemone pavonina

Το πρώτο είδος που ανθίζει στο Βέρμιο είναι η Α. pavonina , είναι όμορφο είδος με άνθη μεγάλα διαμέτρου 4-5 εκ . και 7-10 σέπαλα .Είναι πολύμορφο είδος όπου μπορούμε να το συναντήσουμε σε όλα τα ξέφωτα και τους αγρούς των χαμηλών υψομέτρων . Ανθίζει τέλη Φεβρουαρίου με τέλη Απριλίου . Υπάρχει σε πολύ μεγάλη αφθονία στους λόφους γύρω από τη Νάουσα .

Αnamone blanda


Η ανεμώνη αυτή ανθίζει τους μήνες Μάρτιο με Μάιο σε άκρες δασών , κυρίως βελανιδιάς. Τα άνθη χρώματος μοβ , έχουν πολλά στενά σέπαλα . Τα φύλλα της βάσης είναι τρίλοβα οδοντωτά και έχουν μακρύ μίσχο . Φυτρώνει σε αρκετές τοποθεσίες του Βερμίου , νοτιότερα της Νάουσας .

Οι Ρομουλέες του Βερμίου

Οι Ρομουλέες είναι φυτά που ανοίκουν στις ιριδιίδες και μοιάζουν πολύ με τους κρόκους . Ο βλαστός τους είναι εμφανης και αρκετά μακρύς , τα φύλλα εμφανίζονται πριν την άνθηση . Στο Βέρμιο φυτρώνουν δύο είδη , η Romulea bulbocodium και η R. linaresii .
H Πρώτη έχει φύλλα 2 βάσης πλάτους 2 χιλ. Τα άνθη είναι πολύ μεγαλήτερα από αυτά της R. linaresii περίπου στα 3-4 εκ. Φυτρώνει σε χαμηλά υψόμετρα , από τα μάσα Φλεβάρη ως τέλη Μαρτίου .
Η R. linaresii είναι πολύ μικρότερη και έχει έντονο μωβ χρώμα συνήθως τη συναντούμε στους ίδιους βιότοπους με την R. bulbocodium . Ανθίζει την ίδια περίοδο . Είναι αρκετά κοινές στο λόφο Κουκούλι πα΄νω από τη Νάουσα .

liliaceae

Μεγάλη οικογένεια μονοκοτυληδόνων , με πολλά γένη και είδη στον Ελληνικό χώρο . Είναι φυτά βολβώδη και σπανιότερα ριζωματώδη ή κονδυλώδη . Τα φύλλα τους έχουν ποικίλα σχήματα και συχνά καλύπτουν όλο το βλαστό . Τα άνθη έχουν 6 τέπαλα , 6 στήμονες και οωθήκη επιφυή . Κυριότερα γένη στο Βέρμιο είναι οι άγριοι κρίνοι , τα ορνιθόγαλα , τα κολχικά , τα μούσκαρι κ.α.


Colchicum doerfleri

Πρόκειται για ένα από τα δύο κολχικά εαρινής άνθισης που φυτρώνουν στη χώρα μας . Το Colchicum doerfleri είναι ενδημικό φυτό της Βαλκανικής χερσονήσσου . Το κολχικό αυτό βγάζει συνήθως 3 φύλλα τα οποία συνεχίζουν να μεγαλώνουν και μετά την άνθιση του φυτού . Το άνθος είναι σχετικά μικρό , περίπου στο μέγεθος των κρόκων(σε αντίθεση με τα φθινοπωρινά κολχικά ,που έχουν μεγάλα άνθη ). Στο Βέρμιο φυτρώνει σε πάρα πολλές τοποθεσίες και σε πολυ μεγάλους πλυθησμούς , ακόμα και μέσα στο καταχέιμωνο . Ανθίζει από τέλη Δεκεμβρίου (στο λόφο του Αη-λια ) μέχρι μέσα Μαρτίου σε μεγαλύτερα υψόμετρα .

Iridaceae

Πρόκειται για μεγάλη οικογένεια , με πολλά είδη στη Ελλάδα , που ξεχωρίζει από τα εξής χαρακτηριστικά , είναι φυτά με ρίζα βολβώδη ή ριζωματώδη . Τα άνθη έχουν 6 τέταλα , 3 στημόνες και ωοθήκη υποφυή που βγαίνουν μέσα από μία σπάθη . Ο ύπερος χωρίζεται σε τρεις βραχίονες που μερικές φορές είναι πλατείς και μοιάζουν με τέπαλα . Κυριότερα γένη στο Βέρμιο είναι οι κρόκοι , οι γλαδιόλοι , οι ρομουλέες και οι ίριδες .

Crocus olivieri

Eίναι ο πρώτος κρόκος που φυτρώνει στο Βέρμιο , από τέλη Ιανουαρίου μέχρι αρχές Μαρτίου . Φυτρώνει σχεδόν σε όλα τα ξέφωτα των χαμηλών δασών , ακόμα και μέσα στα χωράφια . Ξεχωρίζει από το έντονο κίτρινο χρώμα του .

Οrchidaceae

Τα ορχεοειδή είναι μια μεγάλη οικογένεια φυτών τα οποία ανήκουν στη κλάση των μονοκοτυλήδονων . Είναι γνωστά σε όλους μας από τις πολύ εντυπωσιακές τροπικές ορχιδέες .Λίγοι είναι όμως αυτοί που γνωρίζουν ότι και στην πατρίδα μας φυτρώνουν άγριες ορχιδέες . Μπορεί να μην είναι τόσο εντυπωσιακές όσο οι τροπικές ,είναι όμως εξίσου όμορφες ,περάξενες και μοναδικές. Στην Ελλάδα ζουν πάνω από 150 είδη πολλά εκ των οποίων είναι ενδημικά της πατρίδας μας ,φυτρώνουν δηλαδη μόνο στον Ελλαδικό χώρο . Στο Βέρμιο ,λόγω της ποικιλίας των βιοτόπωνν του φυτρώνουν αρκετά είδη , γύρω στα 45-50 (δεν υπάρχει ολοκρηρομένη μελέτη ).Η παρουσία των ορχεοειδών σε ένα βιότοπο αποτελεί δείκτη καλής βιοσιμότητας . Οι ορχιδέες τείνουν να γίνουν όλο και πιο σπάνιες στην Ελληνική φύση . Η σημαντικότερες απειλές είναι η καταστροφή των βιοτόπων τους , η οικοπεδοποίηση , η υπερβόσκηση και τέλος η συλλογή του υπόγειου βολβού της ορχιδέας , γνωστό και ως "σαλέπι" . Στη περιοχή μας ειδικότερα , το πρόβλημα της συλλογής του σαλεπιού είναι αρκετά μεγάλο. Τα είδη που κινδυνεύουν είναι κυρίως του γένους Dactylorhiza και Orchis . Θα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε πως τα ορχεοειδή προστατεύονται με ειδική νομοθεσία της Ευρωπαικής ένωσης. Η κοπή και η συλλογή τους αποτελλεί παράνομη πράξη . Eίναι λοιπόν υποχρέωση όλων μας η προστασία και η ανάδειξη αυτών των μοναδικών φυτών ώστε να μπορούμε να τα θαυμάζουμε και να τα χαιρόμαστε για πάντα...

Ophrys mammosa

Tο πρώτο ορχεοιδές που ανθίζει στο Βέρμιο είναι η Ophrys mammosa . Είναι αρκετά κοινή και φυτρώνει συνήθως σε μεγάλους πλυθησμούς . Η Ελληνική ονομασία του είδους είναι Ορχιδέα η μαστοφόρα . Φτάνει σε ύψος τα 30-40 εκ. Τα σέπαλα έχουν χρώμα πράσινο προς το καφέ ,όπως και τα πέταλα . Το χείλος του άνθους , χρώματος φαιού ως πορφυρού κόκκινου , φέρει στο πάνω μέρος δύο σημμετρικές προεξοχές που μοιάζουν με μαστούς , απο όπου προκύπτει και το όνομα του είδους . Υπάρχει σχεδόν σε όλη την Ελλάδα . Στο Βέρμιο θα την συναντήσουμε σε χαμηλά υψόμετρα σχεδόν σε όλα τα ξέφωτα των δασών .

Ophrys hebes



Η ορχιδέα αυτή ανθίζει Μάρτιο με Απρίλιο . Στο Βέρμιο , τη βρίσκουμε στα ξέφωτα των δασών βελανιδιάς , γύρω από τη Νάουσα . Είναι λιγότερο κοινή από την O. mammosa . Το ύψος του φυτού κυμαίνεται μεταξύ 20 και 45 εκ. Τα φύλλα του είναι στενόμακρα και μυτερά . Τα πλαινά σέπαλα , που είναι στενόμακρα εώς ωοειδή , έχουν χρώμα πράσινο . Τα πέταλα είναι πρασινοκίτρινα . Το χείλος είναι ωοειδές , ελαφρά χωρισμένο σε τρεις λοβούς . Οι παρυφές του χείλους έχουν χρώμα κιτρινωπό και το σημάδι του γυαλιστερό με πολύμορφα σχήματα . Είναι ενδημικό φυτό της Νοτιοδυτικής Βαλκανικής .

Το όρος Βέρμιο

Το Βέρμιο είναι ένας μεγάλος ορεινός όγκος στα όρια της κεντρικής και δυτικής Μακεδονίας. Στο νότιο τμήμα του χωρίζεται από τα Πιέρια με τον ποταμό Αλιάκμονα ενώ στο Βόρειο τμήμα του συνδέεται με τις νότιες απολήξεις του Βόρα.Δύο μεγάλοι κάμποι το περιβάλλουν από ανατολικά και Δυτικά.Η μεγάλη σε έκταση χαράδρα του Σελιώτικου ρέματος χωρίζει το βουνό στο βόρειο και νότιο τμήμα. Το βουνό έχει πολλές κορυφές με ψηλότερη αυτή του Χαμύτη (2065),ακολουθεί η γειτονική Τσανακτσή(2052) ,Μαύρη πέτρα(2027),Τρούλος (2012).
Άλλες χαμηλότερες κορυφές είναι η Γραμμένη πέτρα(1997), το Παλάτι(1895),το Αρσούμπασι(1874),το Ξηροβούνι(1804),η Γκιώνα(1739) και άλλες.Χαρακτηριστικό του βουνού είναι τα εκτεταμένα αλπικά και υποαλπικά λιβάδια .
Οι κορυφές είναι γυμνές , συνήθως ομαλές και σπανιότερα βραχώδεις.Στις ανατολικές πλαγές του βουνού είναι χτισμένες τρεις σημαντικές πόλεις , η Έδεσσα ,η Νάουσα και η Βέροια.
Οι ανατολικές και βόρειες πλαγές του βουνού καλυπτονται από πυκνά δάση διαφόρων φυλλοβόλων και μαύρης πεύκης . Σε αντίδεση με τις δυτικές όπου είναι κυρίως γυμνές .
Το Βέρμιο είναι βουνό με πολλές πηγές και ρέματα . Σημεντικότερη είναι η πηγή του Αγίου Νικολάου 4χμ ΝΑ της Νάουσας , η οποία τροφοδοτεί τον ποταμό ,Αράπιτσα . Άλλες πηγές είναι το Καρα Μπουρναρ στα 1600μ ,κάτω από τη κορυφή Μαύρη πέτρα , η οποία τροφοδοτεί το Μέγα ρέμα ,η πηγή Κουτσούφλιανη ,των τριων πέντε πηγαδιών , της χώρας το νερό και των Μύλων όπου βρίκονται πάνω από τη Νάουσα , ο Ίσβορος Γιαννακοχωρίου , η Γιοβάνα , τα Καρούτια , το Σιδεράκι στα 1800μ. , η Κρυσταλλία και πολλές άλλες .
Το κλίμα του Βερμίου χαρακτηρίζεται ορεινό . Ο χειμώνας είναι βαρύς με πλούσιες χιονοπτώσεις και θερμοκρασίες αρκετά κάτω του μηδενός ,η Άνοιξη υγρή με συχνές χιονοπτώσεις ως και αρχές Μαίου στις κορυφές .Το Καλοκαίρι είναι η πιο ξηρή εποχή , αλλά δε λοίπουν οι μπόρες τις θερμές ώρες της μέρας ,τέλος το Φθινόπωρο είναι βροχερό . Η χιονοκάληψη στις κορυφές του βουνού αρχίζει τον Νοέμβριο και τα χιόνια λιώνουν τέλη Απρίλη με αρχές Μαίου.

Free Counter